Thứ Năm, 31 tháng 12, 2015

LÀM MỚI MUÔN VẬT

Khải Huyền 20-22
Hôm nay là ngày cuối năm, và cũng là ngày cuối cùng trong chuyến Bộ Hành 365 ngày đằng đẳng xuyên Kinh Thánh. Có rất nhiều thông tin về giờ chung kết đời và về cõi đời đời được gói ghém trong 3 chương Kinh Thánh hôm nay. Và hẳn nhiên, cũng có một vài chỗ khó hiểu mà chắc phải về trễn gặp cụ Giăng mới sáng tỏ được. Tuy nhiên, thời lượng Bộ Hành mỗi ngày không cho phép, nên hôm nay chúng ta cũng chỉ cùng nhau học hỏi được vài ‘chiện’ mà thôi.
Trước hết, là chuyện quỷ chúa Sa-tan bị tóm cổ cho đi tạm giam … một nghìn năm dưới vực sâu. Quỷ chúa đấy nha. Mưu mô xảo quyệt, quyền phép là vậy, nhưng chỉ cần có lịnh là bị xích ngay. Sa-tan chưa bao giờ và không bao giờ có thể là đối thủ của Chúa, theo kiểu ông Ác ông Thiện đâu. Nó chẳng qua cũng chỉ là công cụ của Chúa, hành sự theo kế hoạch của Chúa mà thôi.
Khi đọc đến Khải Huyền 20:7-10, nhiều người thắc mắc “các dân ở bốn phương trên đất” là ai mà lại nghe theo lời dụ dỗ của Sa-tan, tập trung lại để tấn công “trại của các thánh đồ và thành được yêu quý”, tức thành phố Jerusalem sau 1000 năm bình an? – Họ chính là những cư dân sống trong Vương quốc do Đấng Christ cai quản suốt 1000 năm đấy.
Anh chị em còn nhớ Tòa phán xét dân ngoại mà sách Phúc Âm Mathiơ đã tường thuật không (Mat. 25:31-46)? Sự kiện này xảy ra trước khi bắt đầu 1000 năm bình an và được thuật lướt qua trong Khải Huyền 20: 4a đấy.
Phiên tòa này sẽ căn cứ vào những gì mà một người làm hoặc không làm cho “những người thấp kém nhất trong những anh em nầy” của Chúa Giê-xu, tức là người Do-thái, trong kỳ Đại Nạn (Mat. 25:40, 45) để quyết định là người ấy được vào hay không được vào Vương quốc bình an (Mat. 25:34, 41). Được sống trong Vương quốc bình an nhưng những người này chưa được tái sanh, và hẵn nhiên, con cháu mà họ sinh ra cũng vậy.
Trực tiếp sống dưới sự cai quản của Chúa trong suốt 1000 năm bình an như thế, vui hưởng không thiếu một ơn phước tốt lành nào từ nơi Chúa, nhưng điều đó không có nghĩa rằng ai cũng sẵn lòng tôn thờ Chúa, thuận phục Chúa đâu nha. Không phải ai cũng được cảm hóa để đến cùng Chúa bởi việc lành mà chúng ta thực hiện đâu. Biết bao người từng nhận được sự chữa lành, sự giải cứu, sự cứu giúp lớn lao từ nơi Chúa nhưng vẫn quay lưng lại với Chúa, vẫn điền cuồng chống nghịch Chúa đấy thôi.
Thế nên, việc Chúa cho phép Sa-tan tổ chức dấy loạn là có … ‘ý đồ’ cả đấy.
Đây nhé, các ngươi tha hồ mà chọn lựa nhé. Không thì lại bù lu bù loa là vì vô thế, vì bị gài độ nên buộc phải thờ Chúa. Các ngươi được hoàn toàn tự do chọn theo Ta hay là theo ma nhé.
Trường hợp này cũng giống như những người sinh ra trong gia đình có đạo, tức bố mẹ là người tin thờ Chúa hay thậm chí là người hầu việc Chúa. Sẽ đến một lúc trong cuộc đời họ phải đưa ra quyết định: tiếp nhận hay từ chối Đức Giê-xu làm Cứu Chúa cho riêng mình.
Tiếp theo, là … cõi đời đời. Có hai cõi đời đời: đời đời với Chúa và đời đời mất Chúa
Trời mới, đất mới là nơi định cư vĩnh viễn cho những người đời đời có Chúa. Những gì mà A-đam và Ê-va xưa đã đánh mất bởi cớ phạm tội, thì trong đời mới, những người được chuộc bởi Huyết Chúa Giê-xu sẽ được vui hưởng cách trọn vẹn, và mãi mãi.
Hồ Lửa là nơi định cư vĩnh viễn của những kẻ đời đời mất Chúa. Đó là chốn khổ hình cả ngày lẫn đêm, cho đến đời đời (20:10). Tuy mục đích ban đầu của Hồ Lửa chỉ là dành riêng cho Sa-tan và ma quỷ (Mathiơ 25:41), nhưng đến ngày cuối cùng trong phiên tòa Đại Hình Chung Thẩm thì lại có quá nhiều người bị ném vào đấy (20:11-14). Và nếu trong số những người bị ném vào đấy có bố mẹ, anh chị em, có người thân của mình thì chúng ta sẽ phải nghĩ làm sao? chúng ta sẽ phải trả lời ra sao trước Chúa?
Thật không dễ dàng cho con người chúng ta ngày nay hình dung tầm mức và độ khủng khiếp của Hồ Lửa đời đời. Bị thiêu đốt trong lửa lưu huỳnh như thế, nhưng không thể tiêu thành tro bụi, tức là không bị tuyệt diệt. Cứ sống mãi trong sự tra tấn đau nhức của lửa rứa đó. Quá khó hiểu, đúng không? (Hãy dành thì giờ xem lại mô tả lướt qua của Chúa Giê-xu về Hỏa Ngục trong Luca 16:19-31)
Chúng ta có thể thay đổi mật độ dân số tương lai ở Hỏa Ngục được hay không? Chúng ta có thể khiến cho Hỏa Ngục trở nên ít hẳn tội nhân hơn được không? – Chắc chắn là được.
Bằng cách nào? – Tích cực rao báo Tin Mừng Cứu Rỗi của Đức Chúa Giê-xu Christ cho tất cả những ai mà chúng ta có cơ hội gặp gỡ mỗi ngày. Hãy cho người khác cơ hội để quyết định chọn tin thờ Chúa hay từ chối Chúa; Hãy làm phần của mình để Đức Thánh Linh có thể làm phần của Ngài là thuyết phục tội nhân.
Giờ chung kết đời hầu gần, hỡi anh chị em, hãy tiếp tục làm điều công chính và sống đời thánh khiết. Chúa Giê-xu phán rằng, “Nầy, Ta đến mau chóng, đem phần thưởng theo với Ta, để thưởng cho mỗi người tùy theo việc họ đã làm. Ta là An-pha và Ô-mê-ga, là Đầu Tiên và Cuối Cùng, là Khởi Nguyên và Tận Cùng” (22:12-13).
Bạn có đang thật sự đợi Chúa đến không?

Thứ Tư, 30 tháng 12, 2015

TÀN CUỘC BABILON

Khải Huyền 17-19
Phần Kinh Thánh hôm nay dành phần lớn thời lượng để tường thuật cách chi tiết việc thi hành án đối với Babilon lớn, là án đã được tuyên … cả gói trong “bát thịnh nộ thứ 7” đấy ạ (16:17-21). Thoạt trông thì dễ nhầm là chỉ có một ‘phạm nhân’ Babilon, song thật sự là có đến hai. Cả hai đều được gọi là “Babi … khủng”, nhưng đứa đầu (chương 17) còn ‘chơi’ thêm nghệ danh là “Bà Huyền Tổ Đĩ ” nữa cơ.
Vào thời của Giăng mà nhắc đến từ Babilon là người ta nghĩ ngay đến chuyện thờ lạy hình tượng, giống như thời nay từ Las Vegas khiến người ta liên tưởng đến chuyện đánh bạc vậy. Tiếp theo, “dâm phụ” là nickname độc quyền mà Đức Chúa Trời tặng riêng cho dân của Ngài, mỗi khi họ lìa bỏ Chúa đi thờ lạy thần tượng ngoại giáo.
Thế thì, “Bà Huyền Tổ Đĩ” ở chương 17 này chắc chắn là căn cốt, tức là bản chất của một tổ chức hay một hệ thống tôn giáo, có sức thu hút rất lớn và ảnh hưởng mạnh mẽ trên toàn thế giới vào thời bấy giờ (17:15, 18). Vì mang chất “dâm” như đã nói ở trên, nên tổ chức tôn giáo này chắc chắn cũng phải có tên là Hội Thánh (hay Giáo Hội) Cơ-đốc giáo (Christianity)!
Ngắn gọn, thì là “cốt đĩ, diện thánh” (17:4). Cụ Giăng thì được nhìn thấy “cốt” của ả, chớ còn thập phương bá tánh, từ vua chí dân, người phàm mắt thịt thì chỉ thấy được ngoại hình vô cùng quý xờ-tộc, vô cùng thánh thiện của một chân dài “mặc áo tím và đỏ sậm trang sức bằng vàng, ngọc quí và ngọc trai, tay cầm một cái chén vàng” mà thôi.
Cũng được gọi là thành phố, nhưng Cô Dâu của Đấng Christ – tức là Hội Thánh thật, gồm những con người không thỏa hiệp, không biến chất – được gọi là thành phố thánh, sẽ từ trên trời xuống (21:9-14), còn “Dâm Nữ” Babi … khủng này, tức Giáo hội Cơ-đốc Toàn cầu, một giáo hội bội đạo, thỏa hiệp sẽ được gọi là thành phố gian ác, bất nghĩa, bất trung.
Sự phán xét dành cho “Bà Huyền Tổ Đĩ” này do Con Thú (tức Antichrist) và 10 vị vua đồng thực hiện (17:16). Chẳng là, vô cùng cay cú sau khi bị Chiên Con (Đức Chúa Giê-xu Christ) ‘uýnh’ cho một trận te tua, chúng thấy “Bà Tổ” này chẳng đỡ đần chi được, nên … đập cho phát chết luôn. Thời nào cũng thế, ở xứ nào cũng rứa, các thể chế chính trị luôn lợi dụng tôn giáo để đạt được mục tiêu của mình. Rồi một khi mà không xài được nữa thì … xóa thôi. Có cha, có anh nào còn tưởng bở thì … sớm tỉnh dùm đi nha.
Giờ chuyển sang con “khủng” thứ 2, ở chương 18.
Vì nó cũng được gọi là “thành phố” và là “thành phố lớn” (18:10, 16, 18, 19, 21) nên nhiều người đã kết luận rằng con Babi này phải là một … thành phố! Nó phải là thủ đô hay trung tâm kinh tế, văn hóa, chính trị của thế giới thời bấy giờ do Antichrist lãnh đạo. Tuy nhiên, nếu chịu khó … nhai thật kỹ 24 câu của chương này thì ta sẽ nhận ra rằng, “nói dzậy mà hổng phải dzậy”, tức nó không phải là một thành phố thật sự theo nghĩa đen.
Giống như ‘bà’ “thành phố” mà không phải là thành phố ở chương trước, thì “thành phố” ở chương này cũng giống như vậy thôi. Đó là một hệ thống thương mại, và chính trị nắm quyền chi phối mọi hoạt động trên toàn cầu vào lúc bấy giờ, tức trong Thời Đại Nạn. Chính vì vậy mà khi “con Babi khủng” này dính đòn trừng phạt từ chính Đức Chúa Trời thì bảo làm sao mà cả thế giới không bị tê liệt hoàn toàn.
Chỉ cần một cú lao dốc của thị trường chứng khoán Thượng Hải (Trung quốc) vào tháng 6-7 vừa rồi cũng đủ khiến cho hàng chục nghìn tỉ đô-la Mỹ biến mất ngay lập tức, mà không ai biết được là nó biến đi đâu. Cho nên, chuyện “trong một giờ mà bao nhiêu sự giàu có lớn lao đó đều tiêu tan” (18:17) thì đâu có gì là khó hiểu, đúng không.
Trong cái thời mà mọi giao dịch, buôn bán, điều khiển lưu thông, … đều online hết như thế thì chỉ cần ‘bụp’ một phát vào hệ thống internet toàn cầu là … ‘sụm bà chè’ trọn gói là cái chắc. Mấy tay hackers nhãi nhép kia mà còn có thể khiến cho nghẽn mạng cục bộ nơi này nơi kia được nữa là, huống chi là khi chính Đức Chúa Trời, là “Đấng đầy quyền lực” (18:8) ra tay.
“Nó tự nhủ: ‘Ta ngự trị như một nữ vương, không phải là quả phụ, Ta chẳng bao giờ phải khóc than.’” (18:7). Đúng là cùng một giọng tinh tướng, y khuôn như ả Babilon thửa xưa (Esai 47:7-8), xem tiền bạc là chúa tể, xem người có tiền bạc là bất khả xâm phạm. Biết bao nhiêu người ngày hôm nay, kể cả con dân Chúa vẫn còn sống với tư tưởng này.
Mà Chúa đì-lít (delete) cả hệ thống kinh tế, thương mại toàn cầu như thế nào ấy nhỉ? – Không phải bằng một cái nhấp chuột mà là chỉ bằng một lời phán mà thôi. Đấy nhìn vào đấy để tỉnh thức. Chớ có dại mà ti toe, tôn tiền bạc của cải làm chúa trong đời sống của mình, để rồi phải chết chùm với phường vô đạo nha cưng (18:4)
Xong chuyện dưới đất rồi, giờ chuyển lên trời (chương 19).
Thật là 2 cảnh trạng đối ngược hoàn toàn giữa trời và đất. Dưới đất thì tan hoang, còn trên trời thì hân hoan. Hân hoan vì án phạt đã được Đức Chúa Trời thực thi cách “chân thật và công minh”. Và hân hoan vui mừng vì Tiệc Cưới Chiên Con đã đến. Đó là lúc mà Cô Dâu là Hội Thánh thật, được chính thức hiệp một vĩnh viễn với Chàng Rể Giê-xu Christ. Rồi liền ngay sau đó là cả Vợ Chồng cùng tất cả quan khách dự tiệc đều lên xe … ngựa, trực chỉ hạ giới … Tái Lâm!
Có hai ‘chiện’ trong chương 19, cần được lưu ý.
Thứ nhất, là hổng biết tổ chức rước dâu hồi nào, nhưng TRƯỚC KHI Chàng Rể tái lâm, thì đã thấy “Cô Dâu” ở trên nhà trai rồi dzậy hà.
Thứ hai, tiếng là Con Thú (Antichrist) với liên quân toàn cầu hiệp lại để chiến với Đức Giê-xu, Vua của các vua, Chúa của các chúa, nhưng thật ra thì chẳng có uýnh đấm gì ráo trọi. Chúng tập trung lại để nộp mạng thôi hà. Số ít thì làm ba-bi-kiu (barbecue) … tươi rói, còn số đông thì tình nguyện đãi chim trời một bữa tiệc bu-phét (buffet) thả ga luôn. Đấy, chết mà cũng phải “đúng quy trình” rứa đấy. Ngoan chưa nà.
Hỡi anh chị em yêu dấu, đừng lo lắng vì cớ các thế lực chống báng Chúa đang bắt bớ, bách hại hay tìm cách tấn công anh chị em. Chúng đang tự kết liễu đời mình mà không hề biết đấy. Đây chính là điều mà sứ đồ Giăng muốn nói với những tín hữu đang bị bắt bớ, bách hại trong thời của cụ, và cũng là cho tất cả những ai đang chịu khổ vì niềm tin của mình nơi Chúa Cứu Thế Giê-xu.
Chúa đánh hạ toàn bộ kẻ thù chỉ bằng “thanh gươm bén từ miệng Ngài”. Đó chính là Gươm Thánh Linh, là Lời Chúa đấy. Nào, hãy cầm gươm ấy lên mà chiến đi.


Thứ Ba, 29 tháng 12, 2015

7 BÁT THỊNH NỘ

Khải Huyền 14-16 
Chúng ta đang đi nốt những ngày cuối năm với mặc khải của Thiên Chúa về những gì sẽ xảy ra trong những ngày cuối cùng của lịch sử nhân loại. Dù số người chết trong những thảm họa hàng không, chìm tàu hay khủng bố suốt những năm qua là vô cùng lớn nhưng cũng chẳng là gì nếu so với loạt tai họa cuối cùng mà Chúa giáng trên thế giới bội đạo và vô đạo trong kỳ chung kết đời. Ba chương Kinh Thánh hôm nay thuật lại đòn trừng phạt kinh hoàng đó: 7 bát thịnh nộ của Đức Chúa Trời được đổ xuống đất.
Hỏi nhỏ chút nha: Lần cuối cùng mà người bạn đời của bạn nổi giận với bạn là khi nào dzậy? Bạn có còn nhớ cảnh đó không? Còn lần cuối cùng mà ông chủ hay bà chủ của bạn nổi cơn tam bành với bạn thì như thế nào? Hậu quả của vụ đó ra sao?
Giận dữ thật là một cảm giác thật đáng sợ, bất kể người nổi giận là ai: người bạn đời hay con cái, bạn bè hay kẻ thù. Đúng không?
Nào, bây giờ hãy hình dung rằng, không phải là một người nào đó nổi giận với bạn mà là Chúa của cả cõi trời đất, … Đấng tạo dựng nên bạn từ bụi đất, … là Đức Chúa Trời, Đấng sẽ hủy diệt “mọi thể chất … trong … lửa” (2Phê-rơ 3:10, 12). Bạn sẽ đối diện với cơn giận đó như thế nào? Bạn có thể chạy vào đâu để tránh nó? – Câu trả lời, rõ ràng là “nô hoe” (nowhere), tức là nỏ có chỗ mô, hay ‘huỵch toẹt ra là “có mà chạy đàng giời”!
Ngày hôm nay, Đức Chúa Trời còn mời chào nhân gian bằng tình yêu và lòng thương xót, nhưng sẽ đến một ngày – ngày đó cũng không còn xa mấy đâu – cơn thịnh nộ và sự trừng phạt của Chúa sẽ trút xuống trên tất cả những ai bỏ ngoài tai lời mời gọi của Ngài.
“Những ai” đó có thể là chính bạn – người đang đọc những dòng này – nếu bạn đã khước từ lời mời tiếp nhận ơn cứu rỗi trong Chúa Cứu Thế Giê-xu. “Những ai” đó cũng có thể là những bạn bè, là những thành viên chưa được cứu trong gia đình, dòng tộc của bạn. Và không có thời điểm nào tốt hơn là hôm nay để cảnh báo những người mà bạn yêu thương về đại họa đang chờ họ trong ngày cuối cùng, nếu họ cứ tiếp tục sống một đời vô đạo, chống nghịch Thiên Chúa như thế.
Khá nhớ rằng, sách Khải Huyền, trước hết, là dành cho những người tin thờ Chúa đang bị chính quyền La-mã bách hại cách khốc liệt. Biết bao nhiêu Cơ-đốc nhân đã tử đạo. Họ bị giết, bị buộc phải đấu với thú dữ tại các sân vận động (hí trường) để làm trò tiêu khiển cho những kẻ có chức, có quyền và giới thượng lưu ngoại đạo lúc bấy giờ. Họ bị tra tấn, biệt giam (như chính sứ đồ Giăng, người viết sách này), bị bắt làm lao động khổ sai và kinh hoàng hơn hết là bị bắt tẩm nhựa thông để đốt làm ‘đèn đường’ soi sáng thủ đô Rô-ma hàng đêm trong thời của bạo chúa Nê-rô.
Sách Khải Huyền với những hé lộ về sự phán xét của Đức Chúa Trời trên những kẻ bội đạo và vô đạo trong ngày sau rốt là nhằm mục đích “yên ủi, gây dựng và khích lệ” con dân Chúa, chớ không nhằm ‘hù dọa’ những kẻ vô thần, những người không tin thờ Chúa. Điều này cũng tương tự như các lời tiên tri Cựu ước dành cho các quốc gia lân bang với Y-sơ-ra-ên năm xưa vậy.
Vì lý do đó, mà nguyên tắc ‘xa-gần’, ‘hiện tại lẫn trong tương lai’ thỉnh thoảng cũng được cụ Giăng sử dụng trong phần Kinh Thánh hôm nay. Đó là các câu:
“Đây là lòng nhẫn nhục của các thánh đồ, là những người giữ các điều răn của Đức Chúa Trời và đức tin nơi Đức Chúa Jêsus. Tôi nghe có tiếng từ trời bảo rằng: ‘Hãy viết đi: Từ nay trở đi, phước cho những người chết là chết trong Chúa!’ Thánh Linh phán: ‘Thật vậy, họ được nghỉ ngơi khỏi những khổ nhọc của mình và những công việc của họ đi theo họ’.” (14: 12-13)
“Kìa, Ta đến như kẻ trộm, phước cho người nào tỉnh thức và giữ gìn y phục mình để khỏi đi lõa lồ, không bị người ta thấy sự xấu hổ của mình!” (16: 15)
Đây đích thị là những lời mà Giăng viết ‘riêng’ cho những Cơ-đốc nhân đương thời của ông. Đó là lúc mà ông tạm ‘mở ngoặc đơn’ để nhắc nhở những người đang trong cơn bắt bớ. Hãy ghi nhớ điều này để không bị lẫn lộn khi khám phá ý nghĩa của những sự kiện nối tiếp đang được tường thuật trực tiếp trong các chương này.
Nếu anh chị em muốn biết làm thế nào “giữ gìn y phục mình để khỏi phải lõa lồ” thì chịu khó ‘tua’ lại Khải Huyền 3: 17-18 nhé. Ớ đó, chính Chúa Giê-xu đã hướng dẫn … hơi bị kỹ cho các anh chị ở Lao-đi-xê rồi đấy.
Khá nhớ rằng, trong hành trình theo Chúa, đặc biệt là trong kỳ Đại Nạn ở thời cuối cùng, không ít tín hữu hoặc bị cám dỗ, hoặc bị bách hại, bắt bớ sẽ trở nên bội đạo, tức là chối bỏ niềm tin nơi Đức Chúa Giê-xu. Đây là những người sẽ trực tiếp hoặc gián tiếp “thờ lạy con thú cùng hình tượng nó và nhận dấu của nó – tức mã số 666 – trên trán hoặc trên tay mình”. Kết cuộc của những người bội đạo này là có cùng số phận như những người vô đạo, tức là những người từ chối thờ phượng Thiên Chúa.
Thời của Giăng mà nói rằng, Con Thú (thứ 2) “bắt mọi người, nhỏ và lớn, giàu và nghèo, tự do và nô lệ, phải có một dấu nơi tay phải hoặc trên trán, để không ai có thể mua hoặc bán gì được nếu không có dấu ấy …” (13: 16-17) thì đúng là khó hiểu. Nhưng vào thời của chúng ta đang sống đây, khi mọi thứ điều được số hóa, thì việc “không có mã số sẽ không mua bán, giao dịch” gì được cả, là chuyện quá tự nhiên.
Và theo như lời tiên báo của sách Khải Huyền này (vào năm 100 SC, tức cách nay tròn 1915 năm) thì sẽ đến một ngày toàn thế giới đều được số hóa, chung một hệ thống. Ngày ấy quá gần rồi, đúng không? Mà ngày ấy càng gần chừng nào thì những gì được mô tả trong sách Khải Huyền này, tức là việc thi hành án chung thẩm của Đức Chúa Trời trên thế giới sẽ đến giờ kết thúc.
Một chi tiết nữa chúng ta cũng cần lưu ý trong phần Kinh Thánh hôm nay, liên quan đến việc phát động các cuộc chiến tranh của con người trên đất.
“Tôi thấy từ miệng con rồng, miệng con thú và miệng kẻ tiên tri giả có ba tà linh giống như ếch nhái đi ra. Chúng là linh của ma quỷ, thực hiện các dấu lạ, và đi đến với các vua của cả thế gian để tụ họp họ lại cho chiến trận vào ngày trọng đại của Đức Chúa Trời Toàn Năng.” (16: 13-14)
Rõ ràng là có một số tà linh chuyên làm công tác dụ dỗ, xúi giục những người lãnh đạo các quốc gia phát động chiến tranh. Điều này cũng đã từng xảy ra trong thời Cựu ước, khi một linh nói dối ‘kích hoạt’ môi miệng những tiên tri của vua A-háp, dẫn đến việc vua ấy phải bỏ mạng ở sa trường vậy (1 Vua 22: 22).
Chúng ta khá nắm biết điều này để cầu thay cho những người lãnh đạo đất nước, nhất là khi họa ngoại xâm luôn chực chờ trước cửa.

Thứ Hai, 28 tháng 12, 2015

TỪ ALPHA ĐẾN OMEGA

Dừng Chân Lần Thứ 47 
NHÌN LẠI
Hai sách cuối cùng của Kinh Thánh Tân Ước là một cặp … dài ngắn song đôi – một anh Diêu ngắn nhưng nặng ký cùng một em Huyền đúng là … trời nghiêng, đất lở.
Giu-đe thách thức độc giả của mình hãy “vì đức tin mà chiến đấu”, bởi cớ đức tin xứng đáng được bảo vệ. Những giáo sư giả luôn rảo khắp nơi rình mò như muôn sói cướp phá, tìm kiếm những người yếu đuối và không cảnh giác. Cơ-đốc nhân không thể … vô tư trước hiểm họa này, vì Thánh Kinh Cựu Ước đã giải bày cách rõ ràng những gì đã xảy ra đối với các thiên sứ sa ngã và các thành phố gian ác ngày xưa như Sô-đôm và Gô-mô-rơ.
Một trong những danh xưng của Đức Chúa Trời là “An-pha và Ô-mê-ga” – là chữ đầu tiên và cuối cùng trong tiếng Hy Lạp (Khải Huyền 1: 8). Và những gì đã bắt đầu trong sách Sáng Thế Ký, giờ đây đi đến chỗ kết thúc trong sách Khải Huyền.
Giăng, vị “sứ đồ được Chúa yêu” – cũng chính là tác giả của Phúc Âm Giăng và 3 thơ tín mang tên này – từ chốn biệt giam ngoài hoang đảo đã “ghi chép lại những gì ông đã thấy (Khải 1), những gì hiện có (Khải 2 – 3) và những gì sau nầy sẽ xảy đến (Khải 4 – 22)”.
Điểm nhấn của sách bao gồm 7 lá thư gởi cho 7 hội thánh và ba loạt phán xét liên tiếp đổ xuống trên đất.
Sách Khải Huyền kết thúc với một cảnh thoáng qua về sự vĩ đại oai nghi của Đức Chúa Trời, cùng một lời mời gọi đối với người đọc và một lời cảnh báo đối với những ai có ý định “hoặc thêm hoặc bớt” bất cứ điều gì trong sách này. Dù câu chuyện của Kinh Thánh trải dài suốt 66 sách, nhưng sẽ có một ngày tấm màn trên lịch sử của nhân loại sẽ hạ xuống và giờ “chấm hết” sẽ điểm.
“A-men. Lạy Chúa là Đức Chúa Jêsus, xin hãy đến!” (Khải 22: 20)
NHÌN LÊN
Lúc trước trong bước Bộ Hành qua Tân Ước, bạn đã đọc được những lời này từ sứ đồ Phao-lô: “Tôi tin chắc rằng Đấng đã bắt đầu làm việc lành trong anh em sẽ làm trọn việc ấy cho đến ngày của Đấng Christ Jêsus.” (Philip 1: 6)
Gọn một lời, Đức Chúa Trời sẽ hoàn tất những gì Ngài đã bắt đầu. Để thấy được cách rõ hơn, hãy chú ý đến một loạt những tương phản đến kinh ngạc giữa ba chương khởi đầu (Sáng Thế Ký 1-3) và ba chương kết thúc (Khải Huyền 20-22) của Kinh Thánh.

Sáng Thế Ký                                                                  Khải Huyền
“Ban đầu, CHÚA sáng tạo trời và đất” (1: 1) –  “tôi thấy trời mới và đất mới” (21: 1)
CHÚA gọi bóng tối là ‘đêm’” (1: 5) – “Đêm tối không còn nữa” (22: 5)
“CHÚA tạo nên hai vì sáng lớn (mặt trời và mặt trăng” (1: 16) – “Thành phố không cần mặt trời hay mặt trăng soi sáng” (21:23)
“chắc chắn ngươi sẽ chết” (2: 17) – “Sự chết sẽ không còn nữa” (21:4)
“Ta sẽ gia tăng sự đau đớn của ngươi” (3: 16) – “đau đớn sẽ không còn nữa” (21:4)
“Đất sẽ bị rủa sả vì cớ ngươi” (3: 17) – “Chẳng còn có sự nguyền rủa nữa” (22:3)
Ngài đuổi loài người ra (khỏi vườn)” (3: 24) – “Họ sẽ được thấy mặt Ngài” (22:4)
NHÌN TỚI        
Trong năm qua bạn đã phát triển được một thói quen mới, thánh thiện – thói quen chăm đọc và vâng theo Lời Chúa. Xin chúc mừng bạn!
Và khi mà Năm Mới sắp bắt đầu, tại sao ta lại không sẵn sàng để Bộ Hành qua 66 sách của Kinh Thánh một lần nữa nhỉ?
Và trong lần Bộ Hành ở  năm sắp đến, hãy đọc Lời Chúa mỗi ngày với những câu hỏi này trong tâm trí của bạn: Kinh Thánh nói gì về việc quản lý tài chính của tôi? Thế nào là một người cha, người mẹ, một người chồng, một người vợ tin kính Chúa? Làm thế nào để có được một quyết định khôn ngoan? Đâu là những lời cầu nguyện mà Đức Chúa Trời vui thích được trả lời?
Hãy giữ cuốn nhật ký hành trình với những khám phá thú vị của bạn và trông đợi cuộc gặp với Đức Chúa Trời mỗi ngày trong bước Bộ Hành của mình suốt năm tới 2016!
Bạn sẽ tiếp tục cuộc đua chớ?


Chủ Nhật, 27 tháng 12, 2015

7 DẤU LẠ THƯỜNG

Khải Huyền 10-13 
Cụ Giăng lại mở ngoặc đơn một lần nữa đấy bà con ạ. Khác với cảnh im phăng phắt khoảng nữa giờ, lúc niêm phong thứ 7 được mở, khi kèn thứ 7 trỗi lên thì trên trời rất chi là … sôi nổi, náo động vì những lời chúc tụng dâng lên Thiên Chúa từ các thiên sứ và các trưởng lão quanh Ngai, còn dưới đất là động đất và mưa đá. Giờ chung kết đã điểm. Hay gọn một từ là HẾT GIỜ! (10: 6)
Trong 4 chương Kinh Thánh hôm nay, chúng ta sẽ gặp lại rất nhiều hình ảnh, chi tiết tương tự như trong các sách tiên tri Cựu ước, đặc biệt là trong hai sách Ê-xê-chi-ên và Đa-ni-ên.
Trước hết, đó là cảnh cụ Giăng ‘bị’ ăn … sách. Giống y chang tiên tri Ê-xê-chi-ên đúng không (Exechien 2: 8 - 3: 4). Cùng một nguyên tắc: phải nuốt Lời Chúa xong rồi mới có thể đi ra giảng Lời Chúa. Chúng ta không thể cho người khác những gì ta không có. Đừng dại dột mà “bỏ qua giai đoạn phát triển … Lời Chúa” nha anh chị em.
Tiếp theo là cảnh đo Đền Thờ. Cũng tương tự như trong Ê-xê-chi-ên 40 – 43, nhưng điểm khác nhau là trong Khải Huyền 11 thì chỉ nói lướt qua, chớ không đi vào chi tiết và chính Giăng phải làm công việc đó chớ không phải thiên sứ như trong Ê-xê-chi-ên.
Đến chương 13 thì hình ảnh các quái thú rõ ràng là copy gần nguyên mẫu trong sách Đa-ni-ên.
Những sự tương đồng này cũng sẽ giúp người đọc hôm nay có thể tự hiểu được ít nhiều về những biểu tượng mà Giăng đã sử dụng trong sách Khải Huyền này. Đó chính là nguyên tắc: “dùng Kinh Thánh để giải nghĩa Kinh Thánh” mà từ xưa đến nay luôn được người tin Chúa sử dụng khi đọc hiểu Lời Chúa.
Thường thì khi đọc sách Khải Huyền, người đọc thường bị cuốn vào vô vàn các hình ảnh, biểu tượng mà Giăng đã sử dụng. Người ta bị hút vào việc tìm cách giải thích, tìm cách xác định ý nghĩa của biểu tượng đó, hình ảnh đó. Mê đến độ quên hẳn việc phải rút ra những bài học áp dụng cho chính mình từ phần Kinh Thánh mà mình đọc hôm đó. Anh chị em có từng … trượt như thế chưa?
Hình ảnh đầu tiên, trong phần Kinh Thánh hôm nay, luôn khiến cho các nhà giải kinh, chuyên lẫn không chuyên, từ xưa đến nay … “đau cái điền”, chính là “hai nhân chứng của Chúa” trong 11: 4-12. Ai cũng muốn truy tận gốc lý lịch của hai vị này.
Một số căn cứ vào câu 4 thì cho rằng đây nói về tổng trấn Xô-rô-ba-bên và thượng tế Giê-hô-sua (Xachari 4). Số khác thì cho rằng, đây là Môi-se và Ê-li vì các phép lạ họ làm giống y chang như những gì mà Môi-se và Ê-li đã từng làm. Số khác thì khẳng định rằng, hai người này là Hê-nóc và Ê-li. Ấy là vì căn cứ theo Hê-bơ-rơ 9: 27 thì “theo như đã định cho loài người phải chết một lần, rồi chịu phán xét”, mà hai cụ này chưa … chết nên phải ‘tái xuất giang hồ’ để … chết.
Thoạt nghe thì vô cùng chí lý, nhưng thật ra thì có nhiều người (có thể là ngay trong chúng ta đây) sẽ không bao giờ … được chết! Trường hợp này xảy ra khi Đấng Christ tái lâm. Khi ấy, người nào thật lòng tin thờ Chúa sẽ được biến hóa trong tích tắc, được cất lên không trung gặp Chúa và hẳn nhiên, người ấy sẽ nỏ biết chết là gì. Sướng kinh luôn.
Chúng ta học được điều gì từ hai nhân chứng này của Chúa? – Trước hết, đó là trong bất cứ thời điểm nào, ở bất kỳ nơi đâu Chúa cũng luôn có những nhân chứng thật của Ngài. Bất kỳ thời điểm nào Chúa cũng luôn có sẵn những con người can đảm rao giảng Lời Ngài, bày tỏ ý muốn của Ngài cho tha nhân.
Tiếp theo, người được Chúa sai phái luôn được trang bị quyền năng siêu nhiên, cùng sự bảo vệ siêu nhiên. Và cuối cùng, khi một người đã được chọn là chứng nhân của Chúa thì ngay cả sự chết của người ấy cũng được sử dụng để làm chứng về Chúa, để tỉnh thức nhiều người.
Trong chương 12-13, cụ Giăng kể lại 7 dấu hay điềm lạ mà cụ tận mắt chiêm ngưỡng. Đó là một phụ nữ, một bé trai, một con rồng đỏ, thiên sứ trưởng Mi-ca-ên, trận chiến ‘cùng trời cuối đất’ và 2 con quái thú. Và 7 “dấu” này cũng hút … hàng không kém so với hai nhân chứng ở trên trong việc truy tìm ‘gốc tích’ nhân vật.
Người phụ nữ trong chương 12 rõ ràng không phải là Đức Mary như Giáo hội Công Giáo dạy, mà là hình ảnh của dân tộc Y-sơ-ra-ên, từ nơi dân tộc này mà Đấng Cứu Thế Giê-xu đã mặc lấy hình thể con người mà giáng trần. Do đó, “đứa con trai” chính là Chúa Giê-xu. Và cũng chỉ có Chúa Giê-xu mới thích hợp với câu: “con trai ấy sẽ dùng gậy sắt mà cai trị mọi dân tộc; đứa trẻ ấy được tiếp lên tới Đức Chúa Trời, và nơi ngôi Ngài” (12: 5).
Còn con rồng thì đã được giải thích tại chỗ rồi. Đó là “con rắn xưa, gọi là ma quỉ và Sa-tan, dỗ dành cả thiên hạ” (12: 9). Rõ mặt hắn rồi nhé. Thế thì, anh chị em lo mà tự xử với những tấm ảnh mà trước đây mình đã chụp với hắn, hay những hình ảnh hoặc vật dụng trong nhà có ảnh của hắn đi nhé. Không ai chịu nhận là mình đã rước quỷ, rước tà vào nhà để thờ để kính cả, nhưng rõ ràng là hình ảnh con rồng có mặt hơi bị nhiều trong đời sống của từng gia đình người Việt Nam. Thậm chí, người Việt ta còn nhận mình là con cháu của nó nữa cơ đấy.
Vâng, đó chỉ là những hình ảnh mà thôi. Nhưng đó là những vật đáng diệt, những vật dụng ghê tởm đối với Thiên Chúa đấy. Anh chị em có muốn làm vui lòng Chúa không?
Ta có thể nhìn thấy sự quan phòng hay cung ứng vào của Đức Chúa Trời dành cho dân sự của Ngài, mà trong trường hợp này là dân Israel, trước sự tấn công dồn dập của Sa-tan. Đúng là “Chúng sẽ giao chiến với con nhưng không thắng được — Đức Giê-hô-va phán vậy — vì Ta ở với con để giải cứu con.” (Giê-rê-mi 1: 19)
Trong chương 13, Giăng mô tả có hai con quái thú lần lượt xuất hiện. Một con “từ biển lên”, một “từ đất ra”. Rõ ràng cụ Giăng được Chúa cho thấy bản chất thú hay thú tính của hai nhân vật này. Hầu hết các nhà giải kinh đều cho rằng, con thú thứ nhất là Antichrist (có thể là một lãnh đạo chính trị), còn con thứ hai là một tiên tri giả (có thể là một lãnh đạo tôn giáo).
Nếu dùng cặp đôi Chúa Giê-xu – Giăng Báp-tít để so sánh thì cặp quái thú kia chính là Hàng Nhái … giống như thật. Một sẽ giả dạng Chúa Giê-xu, và một giả dạng Giăng Báp-tít. Mục đích là nhằm lừa dối người ta, đặc biệt là người Do Thái (Israel). Vì cho đến tận hôm nay, còn rất nhiều người Do Thái vẫn không chịu tin rằng Đức Giê-xu, người Na-xa-rét là Đấng Mê-sia, tức là Chúa Cứu Thế!
Con thú thứ hai, tức một tiên tri giả – một lãnh tụ tôn giáo nổi tiếng vào thời cuối cùng – có tên được số hóa là 666. Ba số 6 này cũng làm điên đầu không biết bao nhiêu người, cả học thật lẫn học giả đấy ạ. Hễ trên thế giới xuất hiện một nhân vật nào nỗi tiếng thì y như rằng, người ta vội vàng ‘số hóa’ tên của người ấy để xem có đúng là ‘hắn’ hay không. Thế là từ hoàng đế Nê-rô, đến Hít-le, … Tony Blair và gần nhất là Obama đều lọt vào tầm ngắm. Thế nhưng, con thú thứ hai không phải là một lãnh đạo chính trị, do đó nếu có soi thì phải soi các cha, các sư mới đúng chớ nhỉ.
Đối với người tin thờ Chúa, điều cần soi không phải là tên người này người kia có phải là 666 hay không, mà là lòng của mình có thật sự tỉnh thức, tâm của mình có còn gần Chúa khi giờ tái lâm của Chúa đã cận kề hay không.


Thứ Bảy, 26 tháng 12, 2015

7 KÈN TRỔI TIẾNG

Khải Huyền 7-9 
Kèn ở đây là tiếng kèn phán xét, chớ không phải kèn thắng trận, hân hoan vui mừng chi mô nà. Đang trong Mùa Giáng Sinh mà thổi kèn này thì thoạt trông dường như không hợp cho lắm. Thế nhưng, đây là tiếng kèn cần thiết cho những ai cứ tiếp tục ngang bướng từ chối lời mời gọi chân tình của chính Chúa Giê-xu.
“Người nào khát, hãy đến cùng Ta mà uống! Người nào tin Ta thì sông nước trường sinh sẽ tuôn tràn từ cõi lòng mình, đúng như Kinh Thánh đã dạy” Giăng 7: 37-38)
“Vì Đức Chúa Trời đã sai Con Ngài đến thế gian không phải để kết án thế gian, nhưng để thế gian nhờ Con mà được cứu. Ai tin Con thì không bị kết án đâu, còn ai không tin thì đã bị kết án rồi, vì không tin đến danh Con Một của Đức Chúa Trời.” (Giăng 3: 17-18)
Ba chương Kinh Thánh hôm nay tiếp tục hé lộ tiến độ … thi hành án của Đức Chúa Trời ở kỳ chung kết đời đối với những kẻ chống Chúa, chối Chúa, và từ khước Chúa.
6 niêm phong đã được tháo rồi. Tất cả đều nín thở chờ niêm phong thứ 7.
Không biết có phải nhằm mục đích tăng sự ‘keng thẻng’ cho độc giả hay không mà cụ Giăng đã tạm nghỉ giải lao giữa 2 ‘thằng’ 6-7. Thay vào đó, cụ í e hèm rồi … mở ngoặc đơn (lần thứ nhất).
Trong ngoặc đơn này, cụ lia ‘ống kính’ rẹt rẹt từ trời xuống đất, rồi từ đất lên trời. Đầu tiên là cụ ‘dzum’ cận cảnh 144 nghìn “đầy tớ của Đức Chúa Trời” từ trong các chi tộc của Y-sơ-ra-ên được đóng dấu “sản phẩm được bảo hộ độc quyền từ thiên đàng”, tức là “hàng miễn trừ ngoại giao, không được khám xét, không được xâm phạm dưới bất kỳ mọi hình thức”. Ngon lành chưa nà.
Vì quá ngon lành như rứa nên rất nhiều anh … tà (không phải tài nha) cứ “bắt quàng làm họ”. Chẳng hạn, ‘anh’ Chứng Nhân Giê-hô-va. Trước đây, mấy ảnh cho rằng tất tần tật trong cả thiên hạ chỉ có 144 nghìn người được kể là đầy tớ Chúa và được cứu vào ngày sau rốt mà thôi. Và 144 nghìn ‘sư thầy’ đó không ai khác hơn là tín đồ thuộc Chứng nhân Giê-hô-va. Nhưng về sau, khi giáo hội Chứng nhân Giê-hô-va tăng trưởng, thì mấy ảnh liền ‘cập nhật’ lại rằng con số 144 nghìn đấy là chỉ về 144 nghìn nhóm Chứng nhân Giê-hô-va được cứu trong ngày cuối cùng. Rõ là giảng giải kinh … dị, đúng không?
Trong số 144 nghìn người được ‘uýnh dấu’ từ trong dân Y-sơ-ra-ên ta không thấy có anh trai nào (không có chị gái nha) từ trong chi phái Đan hết á. Thế là một số người đã nháo nhào lên rằng thì là vì Đan là chi phái quậy … bà cố luôn, đầu têu cho chuyện thờ hình tượng trong dân Y-sơ-ra-ên nà (Sáng Thế 49: 17; Thẩm Phán 18: 30); Số khác thì còn đi xa hơn khi căn cứ trên Danien 11: 37; Giê-rê-mi 8: 16 rồi luận rằng có khi từ Đan sẽ xuất hiện Antichrist nên bị Chúa … ‘dứt’ sớm luôn. He he.
Thật ra, cứ ‘đen thùi lùi’ mà hiểu thì đây chỉ là 144 nghìn “đầy tớ của Đức Chúa Trời” từ trong dân Y-sơ-ra-ên vào thời kỳ Đại Nạn được dám tem chất lượng mà thôi (7: 3). Đấy nhiều khi ta vẫn cứ mắc phải căn bệnh đọc Kinh Thánh bằng trí (tức là in trí sẵn trong đầu trước khi đọc rồi), chớ không chịu đọc bằng mắt là thế.
Chương 8 và 9 mới thật sự là 7 kèn trổi tiếng. Dù bảo là ấn, là kèn nhưng thật ra là một loạt xê-ri tai họa hay hình phạt giáng xuống trên đất trong kỳ Đại Nạn. Đúng nghĩa là tơi bời khói lửa đấy.
Này nhé, ba tiếng kèn đầu đi liền với ba món … đổ lửa: mưa lửa, đá tảng lửa và sao lửa liên tục … dội lửa xuống đất liền, biển cả, sông ngòi. Cây cối cháy, cơ sở vật chất cháy, thú vật cháy, và … con người cũng bị … nướng cháy. Đã nóng vì cháy lại thiếu nước sạch để uống nên không biết bao người thoát chết cháy nhưng lại … dính chết khát. Chưa hết, dù lửa cháy rực trời đến một phần 3 quả đất như thế, nhưng Kinh Thánh lại bảo rằng, cả thế giới lại chìm trong mờ tối, vì cớ “trời, trăng, sao” … thiếu sáng. Thật là khó hiểu, và dường như mâu thuẩn đúng không?
Đã vậy, mà ‘tay’ đại bàng còn ngoạc mồm bảo là “chưa xi-nhê gì đâu nhá. Mấy ‘thằng’ sau mới kinh!”
Mà đúng là kinh thật. ‘Ông’ thứ 5 vừa quất một hơi thì thôi rồi châu chấu mẹ, châu chấu con từ vực sâu trào lên cứ như là núi lửa đang phun. Mà đấy không phải châu chấu thường đâu. Quỷ đấy, tà ma đấy. Eo ôi, Chúa giam đám ‘đầu … chấu’ này khi mô mà giờ đây lại thả chúng ra như rứa. Đám này mà đã tấn công ai thì người ấy chỉ còn biết kêu lên rằng, “chết còn sướng hơn”. Nhưng không thể chết được mới đau chớ.
Khá nhớ là trong linh giới, cụ Giăng nhìn thấy đám quỷ như châu chấu này nhưng con người lúc bấy giờ thì chắc chắn là sẽ không nhìn thấy gì cả. Có thể, trong cái nhìn tự nhiên của con người thì “họa châu chấu” này sẽ ở dưới hình thức một đại dịch quái ác nào đó cũng nên. Đại dịch này sẽ hoành hành khắp thế giới trong vòng năm tháng. Tuy không gây chết người nhưng hành hại người ta đến độ chết còn hơn là sống.
Rồi tiếp theo tiếng kèn thứ 6. Kèn thứ sáu được dán nhãn là “nạn thứ hai” (9: 12). Nạn này gắn liền với hoạt động của một đạo quân có đến 200 triệu người. Hai trăm triệu là một con số khổng lồ ngay cả thời chúng ta đang sống đây. May ra, chỉ có anh Tàu là có khả năng đủ chuẩn này.
Một điều đặc biệt mà chúng ta cần lưu ý là mối liên quan giữa thế lực thần linh và các hoạt động chiến tranh của con người trên đất. Câu 14 của chương 9 cho thấy rằng, vừa sau khi 4 ông ‘thần chiến tranh’ này được ‘thả tự do’ là dưới đất đã sẵn sàng 200 triệu quân để cùng thực thi một sứ mệnh: “tiêu diệt một phần ba loài người” (9: 15, 18).
Tuy vậy, cả ‘thần chiến tranh’ hay quân đội hùng hậu của con người cũng chỉ là ‘công cụ thi hành án’ trong tay của Đức Chúa Trời đối với những kẻ ác, tức những kẻ khước từ thờ lạy Chúa mà thôi. Nghe thì có vẻ rất là khó chấp nhận, nhưng nếu Chúa không gật đầu thì không ‘anh’ nào được quyền động đậy gì cả. Mà nếu Chúa gật đầu thì mấy ‘ảnh’ dù có hùng hổ đến đâu cũng chỉ được hành sự “theo đúng chỉ đạo” của Chúa mà thôi.
Điểm đặc biệt nữa liên quan đến cuộc động binh trong kỳ Đại Nạn là ‘xuất xứ’ của 4 ‘ông thần chiến tranh’: bên bờ sông cái Ơ-phơ-rát! Mà Ơ-phơ-rát nay thuộc I-rắc, nơi mà đạo quân Hồi Giáo IS đang lộng hành, giết người cách tàn bạo đấy.
Còn những hình ảnh rất chi là ‘quái thú’ như “đầu ngựa giống như đầu sư tử, và miệng nó có phun lửa, khói, và diêm sinh”, hay “Vì quyền phép của những ngựa ấy ở nơi miệng và đuôi nó; những đuôi ấy giống như con rắn, và có đầu, nhờ đó nó làm hại người.” (9: 17, 19) thì chắc cú là cụ Giăng lại … bí từ rồi. Chớ đối với chúng ta ngày nay thì mấy chú … quái ngựa này có khác chi là mấy chiếc xe tăng với tháp pháo hai nòng, cả trước lẫn sau. Đúng không?
Cuối cùng, vẫn là một kết cục buồn: “Còn những người sót lại, chưa bị các tai nạn đó giết đi, vẫn không ăn năn những công việc bởi tay chúng nó làm, cứ thờ lạy ma quỉ cùng thần tượng bằng vàng, bạc, đồng, đá, và gỗ, là những tượng không thấy, không nghe, không đi được. Chúng nó cũng không ăn năn những tội giết người, tà thuật, gian dâm, trộm cướp của mình nữa” (9: 20-21)
Chúa cho phép hoạn nạn đến như thế cũng là muốn tỉnh thức người ta quay đầu là bờ đấy thôi. Ôi lòng nhân từ của Chúa, sự nhịn chịu của Chúa là dường nào. Song lòng chai cứng, u tối và ngang bướng của con người … đúng là không thể hiểu nào hiểu được.