HIỆP HAI VỚI BINH-ĐÁT

Gióp 18-19 

Trong hai chương Kinh Thánh hôm nay, Binh-đát tiếp tục cuộc ‘đối thơ’ dường như bất tận bằng việc vẽ nên một bức tranh khủng khiếp dành cho kẻ ác trong tương lai. Nói cách khác, Binh-đát chơi trò ‘nhát ma’ Gióp!

Trừ 4 câu đầu ra, thì 17 câu còn lại của chương 18 được Binh-đát dùng để hù dọa, để khủng bố tinh thần của Gióp. Biết đâu, Gióp bổng dưng thấy … ‘hốt’, rồi thành thật khai báo thì sao.

Đúng là khôn quá hóa rồ. Nhè cái thằng đang tha thiết tình nguyện xin được … chết – vì khổ không còn chỗ khổ hơn, đau không còn gì đau hơn, vợ con, tôi tớ, tài sản, sức khỏe, … chẳng còn gì để mất – mà đem hình phạt ra dọa thì rõ là Binh (hết) … đát rồi. He he.

Ta có thể tưởng tượng sau khi nghe Binh-đát phùng mang trợn má hù dọa xong, Gióp bổng cười cái hậc. Rồi hồi lâu, liếc xéo Đát một nhát, giả bộ nhún vai và chu mỏ: “Hết hồn!”

Tuy đang đau đớn nhưng Gióp kiên quyết không gục ngã dưới áp lực của những ông bạn không thấy an, chỉ toàn thấy ủi.

Một lần nữa, khi quy trách nhiệm về cảnh khốn cùng của mình cho Chúa, Gióp lại tiếp tục quằn quại trong sự bất hạnh của mình. Ông bị gia đình, bạn bè, tôi tớ và cả người bạn đời bỏ rơi.

Thế nhưng, dù thất vọng tràn trề, song vẫn còn có lý do để hy vọng. Đó là lời hứa về sự sống lại và lời hứa về sự bào chữa cuối cùng dành cho ông khỏi những oan sai.

Còn tôi, tôi biết rằng Đấng cứu chuộc tôi vẫn sống,

Đến lúc cuối cùng Ngài sẽ đứng trên đất.

Sau khi da tôi, tức xác thịt nầy, đã bị tan nát,

Bấy giờ ngoài xác thịt tôi sẽ xem thấy Đức Chúa Trời. (19: 25-26)

Thật không có phương thuốc nào giống như … hy vọng, không có sự khích lệ nào lớn lao như thế, không có âm vực nào quyền năng bằng việc trông đợi một điều tốt lành ở ngày mai.

Đây là điều có thể nói về hy vọng khi sự việc có vẻ mịt mờ, khi tương lai không lấy gì làm chắc chắn, khi những nghịch cảnh vây lấy quanh ta, …

Đây còn là vài điều khác nữa có thể nói về hy vọng khi hiện tại (trong trường hợp này là sự bất hạnh) thì không có gì phải nghi ngờ, khi tương lai thì rất chắc chắn (và dứt khoát là không có gì hấp dẫn cả), và khi những nghịch cảnh đã quật ta ngã xuống sàn.

Hy vọng mà giữa cảnh náo loạn hoàn toàn thì không thể đơn giản là chủ nghĩa lạc quan tếu được, mà phải là được dựng xây nên trên một thực tại vững chắc.

Lời xưng nhận của Gióp trong 19: 25-26 không chỉ là cảm xúc thi ca. (Đừng quên rằng ông đang ở trong một tình cảnh vô vọng!). Thật ra, Gióp đã tìm được sức lực từ Đấng mà ông đã tín thác cuộc đời của mình, và từ lời hứa mà Đấng đó đã dành cho riêng ông.

Nếu rơi vào tình trạng bị mất hết tài sản, sức khỏe và những người thân yêu thì bao nhiêu người trong chúng ta có thể đồng thanh với Gióp rằng mình vẫn tiếp tục đặt lòng trông đợi hay hy vọng nơi Chúa?

Hãy chọn lấy một trong rất nhiều những lời hứa của Chúa (1 Cô-rinh-tô 10: 13, chẳng hạn) và biến nó thành “Dự Án Hy Vọng” của bạn ngay hôm nay!

CHÚA TRỊ VÌ

Dừng Chân Lần Thứ 18 

NHÌN LẠI

Phần Kinh Thánh tuần rồi đã đem chúng ta từ cung điện của hoàng hậu Ê-xơ-tê đến hố sâu khổ nạn của Gióp. Ta đã thấy Đức Chúa Trời giải cứu dân sự Ngài khỏi cái chết mười mươi và cũng chính Chúa lại cho phép tôi tớ Ngài là Gióp nếm trải khổ nạn chết người. Ta đã thấy công việc quyền năng của Đức Chúa Trời trong thời điểm của Ê-xơ-tê, và cũng được chứng kiến Chúa ẩn mình và im lặng cách kỳ lạ giữa cơn hoạn nạn khốn cùng của Gióp. Chúng ta cũng đã đọc về việc Mạc-đô-chê được thăng chức vì cớ ông mưu cầu hạnh phúc cho dân tộc mình cùng những tai họa đau đớn của Gióp, dầu ông là người “trọn vẹn và ngay thẳng” (1: 1; 2:3)

Có thể bạn đã tự hỏi: Thế này là thế nào, kiểu gì cũng được hay sao? Có thật sự rằng tất cả đều là công việc của Đức Chúa Trời không? Làm thể nào Chúa có thể quá nhân từ đối với người này, nhưng lại quá tàn nhẫn và tiêc cực đối với người kia, khi cả hai đều là con dân của Ngài?

Nếu đúng là như thế thì không phải chỉ có mỗi mình bạn thôi đâu! Gióp đã tự hỏi chính mình hàng bao nhiêu lần với những câu hỏi đại loại như thế. Ông đã vật lộn với câu hỏi tại sao cho tình trạng khốn khổ của mình:

Chúa ơi Ngài ở đâu khi con đang đau đớn? Tại sao Chúa lại cho phép những buồn khổ và đau đớn bước vào đời sống của con? Con đã làm gì mà đáng phải chịu tất cả những cảnh này?

Những câu trả lời mà Gióp tìm được – và bạn cũng sẽ tìm được, khi bạn tiếp tục đọc – đã thay đổi vĩnh viễn cách mà ông nhìn vào Đức Chúa Trời của cõi tạo vật này.

NHÌN LÊN

Danh tiếng là điều người khác nghĩ về bạn, còn tính cách là điều Chúa biết về bạn. Nói cách khác, đối với con người thì danh tiếng của bạn chính là bạn, còn đối với Chúa thì bạn chính là tính cách hay cá tính của bạn. Và một khi mà cả danh tiếng và tính cách của bạn không bị tì vết hay không có điều tiếng gì thì bạn thật sự có liêm chính. Mà tính liêm chính là tiếng chuông xác thực trong đời sống của con dân Đức Chúa Trời.

Liêm chính là hành xử trong tối cũng như khi ta đang ở ngoài sáng. Đó là việc thể hiện mình là ai như những gì chúng ta nói về chính mình, và thực hiện những gì chúng ta nói là mình sẽ làm kể cả khi không có một ai nhìn thấy. Đó là sự kiên định của một tính cách, không hề có dự tính kín giấu hay một động cơ lươn lẹo.

Liêm chính là điều khiến cho ta nói ra sự thật, bất chấp mọi cám dỗ phải che giấu sự thật. Đó là điều thúc giục ta trả lại tiền thừa cho người thu ngân vì người ấy đã tính nhầm; là trả lại chiếc ví cho người đánh rơi mà không hề xem trong đó có gì; là chạy dưới (thay vì trên) tốc độ cho phép một vài ki-lô mét; là đến sớm (thay vì đến trễ) vài phút trong một cuộc hẹn; là đứng đúng vị trí kể cả khi chỉ có mỗi mình ta tại đó.

Khi cả thế giới sụp đổ quanh mình, Gióp chắc chắn phải đối diện với đủ cung bậc cảm xúc dồn dập: sợ hãi, thất vọng, giận dữ, cay đắng, hỗn loạn, hoang mang. Ông không hề biết rằng mình được chọn làm nhân vật chính cho một vỡ diễn được khơi nguồn từ chốn trời cao, giữa Đức Chúa Trời và Satan. Chúa ‘mời’ Satan quan sát một trong những tôi tớ được chọn của Ngài và để nhận ra được thế nào là một người trọn vẹn và ngay thẳng – người nắm giữ cách chắc chắn sự liêm chính của mình. Tính cách của Gióp trong lò khổ nạn thật quá phi thường, thậm chí vợ của ông cũng không thể tin nổi (2: 9)!

NHÌN TỚI

Anh chị em có duy trì sự liêm chính của mình trong những hoàn cảnh thử thách không? Dưới đây là vài câu hỏi trắc nghiệm giúp anh chị em đo lường mức độ liêm chính của mình:

Nếu bạn biết là không có ai thấy hoặc không có ai biết thì:

§  Người ta phải trả bao nhiêu cho bạn để đổi lấy sự nói dối hay che giấu sự thật của bạn?

§  Bạn sẽ xem phim hoặc tranh ảnh khiêu dâm bao lâu trước khi chuyển sang kênh khác hay trang khác?

§  Tiền thừa bao nhiêu là thật nhiều đối với bạn, để bạn mới phải trả lại khi người thu ngân tính nhầm?

§  Sự việc xấu hay tệ hại đến mức nào thì bạn sẽ bị cám dỗ oán trách Chúa hay … ‘chửi’ Chúa?

Nghe nè: càng nhìn lâu vào những sự bất hạnh của mình chừng nào thì quyền lực của chúng sẽ hãm hại bạn càng thê thảm chừng đấy.

HIỆP HAI VỚI Ê-LI-PHA

Gióp 15-17 

Giống như làn sóng tấn công thứ hai của các chiến binh, ba vị cố vấn mở vòng hai cuộc tranh luận cách dồn dập khiến Gióp không kịp thở luôn! Và ấn tiên phong cho lần này vẫn thuộc về Ê-li-pha với ngôn từ tấn công ngày càng … khủng hơn.

Ê-li-pha mô tả những lời của Gióp là chẳng có tí giá trị gì. Ông cho rằng Gióp chẳng có hiểu biết gì mới mẽ hay đúng đắn về Đức Chúa Trời. Và Ê-li-pha lên án sự gian ác của con người nói chung, và sự giả dối của Gióp nói riêng. Theo Ê-li-pha thì Gióp không khác chi một kẻ vô thần, đã kiêu ngạo lại còn đe dọa cả Chúa (15: 4)

Hẳn nhiên, Gióp, một lần nữa, phủ nhận mọi sự kết án của bạn mình. Và rồi ông lại chuyển sang … độc thoại với chính mình về sự đau đớn hủy diệt mà Chúa đang đổ xuống trên ông. Một lần nữa sự ngã lòng lại phủ lút chính mình ông. Ông tuyệt vọng đến độ nghĩ rằng đã cận kề giờ … ‘xuất cảnh’ mất rồi.

“Bất cứ điều gì là chân lý thì không phải là điều mới; bất cứ điều gì mới thì không phải là chân lý”. Một tâm trí đóng kín hay bảo thủ kiểu này đã loại bỏ khỏi Ê-li-pha mọi khả năng để học hỏi những điều hoàn hảo, trọn vẹn (15: 9-10). Đây là án tử cho tất cả những ai dựa trên ‘thâm niên công tác’ của mình mà tuyên bố (hoặc công khai hoặc nhủ thầm) rằng, ta đã biết mọi chuyện rồi.

Chỉ có tuổi tác mà thôi – dù là tuổi đời hay tuổi thuộc linh, tức thâm niên trong Chúa – thì không đủ để đánh giá sự khôn ngoan của một con người. Nhớ nha.

Hãy duy trì một tinh thần chịu học hỏi. Khả năng học hỏi của bạn phần nào phụ thuộc nơi khả năng từ bỏ những sự hiểu biết mà bạn vốn đang nắm giữ.

Hãy chịu khó quan sát, lắng nghe và ghi lại những điều mới mẽ mà người khác thể hiện trong cuộc sống mỗi ngày. Đừng cố gắng định tội hay lên án người khác bằng quan điểm của mình cho đến khi bạn chắc chắn hiểu được người ấy. Rồi cuối mỗi ngày, hãy đánh giá lại những gì mình đã ghi chép. Những điều này có nền tảng Kinh Thánh không? Có thực tế không? Có thích hợp không? Nếu làm như thế, bạn sẽ thấy mỗi ngày, mình có thể học được lắm điều mới mẽ và hữu ích ra phết đấy.

Nghe nè: nếu ta nghĩ rằng mình đang xanh, thì ta sẽ còn phát triển; còn nếu ta cho rằng mình đã chín, thì chắc chắn là ta sẽ … rục hay nhũn nát toàn thây.

Bạn có thấy nơi chính mình ‘hệ tư tưởng’ của Ê-li-pha không?

HIỆP MỘT VỚI SÔ-PHA

Gióp 11-14 

Cuối cùng cũng đến lượt Sopha, người trẻ nhất trong nhóm bạn của Gióp lên tiếng. Trẻ có khác, không rào đón trước sau gì cả, xỉa một nhát vào thẳng vấn đề luôn. Có điều … hơi bị sai.

Có thể diễn nôm lời anh Sô-pha ri nè: “Này, ông già mồm lắm rồi đó nha. Tưởng nói nhiều là hết tội à. Lại còn tinh tướng đòi đối chất với Chúa nữa chớ. Bảo cho mà biết nhé, Chúa xử ông như thế là còn nhẹ đấy, chưa đúng khung hình phạt đâu. Ở đó mà bù lu bù loa.”

Tiếp theo, Sô-pha giảng một bài về sự toàn tri (biết hết mọi việc) của Đức Chúa Trời, nhằm mục đích: chứng minh rằng, Gióp đã phạm tội cách bí mật. “Vì Ngài biết ai là kẻ giả dối, nên khi thấy tội ác, liệu Ngài không xem xét đến sao?” (11:11).

“Ừ thì chúng tôi không thể nêu đích danh tội lỗi mà anh đã phạm, nhưng Đức Chúa Trời thì thấy rất rõ. Vì thấy rõ nên Ngài mới xử anh thế này đấy”. Quanh đi quẩn lại cũng chỉ có chừng đó, không khác chi anh Ê, anh Binh.

Lập luận của cả ba chỉ thế này: “Có công được thưởng, có tội bị phạt. Nay ông bị phạt, như vậy chéc cú là ông đã phạm tội. Rứa thôi. Không nói nhiều”

Đến lúc này thì sự đối đáp của hai bên đã trở nên căng như dây đàn rồi. Ăn miếng trả miếng rất sòng phẳng. Thậm chí, Sô-pha nói một (chương), Gióp quất lại 3 phát luôn.

Trước hết, đáp lại bài giảng của Sô-pha về sự toàn tri của Đức Chúa Trời, Gióp ‘phang’ thế này: “Xời, tưởng gì. Chim trời, cá biển và thậm chí … cục đất nó còn biết là Đức Chúa Trời toàn năng và biết hết mọi chuyện nữa kia mà” (12: 9-25)

Rõ ràng, Gióp biết một điều mà các bạn mình không biết: Đôi khi, người công bình lại chịu hoạn nạn. Đây là kinh nghiệm của chính Gióp nhưng ông không thể nào giải thích được, không thể nào hiểu được. Và ông muốn được đối chất với Chúa, muốn làm sang tỏ vấn đề.

Những tiếng kêu than của Gióp trong những trang sách này cũng chính là tiếng lòng của mỗi chúng ta những khi rơi vào nghịch cảnh, mất mát hay khủng hoảng. Đó là cảm xúc rất thật, cảm xúc đau đớn của một người trong cuộc. Và khi người ta nói ra trong cảm xúc đau đớn thì những lời nói đó phải được hiểu là nói ‘dzậy chớ không phải dzậy’. Nếu cứ bắt bẽ những lời mà người ta nói ra đang khi bức xúc thì kiểu gì rồi cũng … đôi ngã chia ly thôi.

Trong trường hợp của Gióp thì rõ ràng là Đức Chúa Trời không hề … chấp, nhưng mấy anh bạn của Gióp thì có đấy. Đã có khi nào, ta từng bắt bẽ, vặn vẹo lời nói của những người trong cơn phẩn uất như thế chưa.

Đau như thế, ‘oan ức’ như thế nhưng Gióp vẫn dứt khoát không chấp nhận chuyện … ‘mớm cung’, dứt khoát không chấp nhận là mình có tội.

Trong trường hợp của Gióp thì vẫn có người thà chết chớ không nhận tội như thế. Nhưng cái chuyện “dù Chúa có giết tôi thì tôi vẫn cứ tin cậy Ngài” (13: 15) thì đúng là ít có ai … ‘liều’ được như Gióp. Đúng không?

Dù bị Chúa ‘uýnh’ cho lên bờ xuống ruộng (theo cách nghĩ của Gióp và mọi người) đến như thế, nhưng Gióp vẫn cứ tin cậy Chúa, nhất định không bỏ Chúa. Đó là chỗ để cho mỗi chúng ta phải soi mình.

Điều cuối cùng ta cần lưu ý là trong tất cả những ‘diễn văn’ của Gióp phần dành cho những người luận tội chiếm rất ít thời lượng. Ông luôn hướng vào chính Đức Chúa Trời để tuôn đổ mọi cung bậc cảm xúc của mình, kể cả những lời rất ‘nặng mùi’ … ngã lòng, tuyệt vọng. Đó cũng là một bài học nữa cho chúng ta. 

Ê NGHỈ, NHƯỜNG BINH

Gióp 8-10

Cứ ngỡ là Gióp và mấy người bạn của mình cùng nhau đối thơ, nhưng càng theo dõi thì càng thấy giống một phiên toà hơn. Bị cáo: Gióp; quan tòa: Elipha, Binh-đát, Sopha; luật sư biện hộ: không; bên bị hại (theo ý kiến của các quan tòa): Đức Chúa Trời. Vì không có luật sư biện hộ nên Gióp tự biện hộ. Thậm chí, trong ‘phát biểu’ của những vị quan tòa này sao thấy phảng phất cảnh ép cung ở các cơ quan điều tra của ta quá. May mà, ‘nghi can’ Gióp còn chưa rơi vào tình trạng ‘tự té’, ‘tự ngã’, rồi … ‘tự chết’. He he.

Lập luận của Elipha căn cứ trên quan hệ nhân quả giữa tội lỗi và sự khổ nạn, và giờ đến lượt mình, Binh-đát tiếp tục phát triển luận cứ đó. Khác biệt duy nhất: Elipha dựa trên kinh nghiệm cá nhân, còn lý lẽ của Binh-đát thì dựa trên tri thức uyên bác của mình.

Elipha thì ra sức bảo vệ bản tánh thánh khiết và tính siêu việt của Đức Chúa Trời; còn Binh-đát thì nhấn mạnh đến quyền năng và bản tánh công chính của Chúa.

Về phương diện ‘bảo vệ thân chủ’ của mình – Đức Chúa Trời – thì cả hai đều đã làm rất, rất tốt (dù Chúa không khiến!). Đức Chúa Trời thật sự là Đấng siêu việt, quyền năng tuyệt tối; Ngài đồng thời cũng là Đấng thánh và công chính. Thế nhưng, khi áp dụng những điều này vào trong trường hợp của Gióp thì tất cả họ đã phạm sai lầm nghiêm trọng.

Elipha thì còn tin rằng về căn bản Gióp vẫn ô-kê, dù tạm thời có bị Chúa ‘uýnh’ chút chút vì một số lỗi lầm mà hầu như ai cũng vấp phải. Thế nhưng, Binh-đát thì không tin rằng, Gióp còn … ‘trong trắng’.

Bằng chứng à?

Đây, chục đứa con của ông – sinh không cùng ngày, nhưng ‘đai’ cùng lúc nè. Chả nhẽ, Chúa công bình lại giết nhầm con ông à?

Còn ông – không chết nhưng đang bị ... te tua nè. Có nghĩa là ông cũng đã phạm tội nhưng là những tội chưa đến nổi chết. Thế thôi. Cho nên, trường hợp của ông thì chỉ cần ‘thành khẩn nhận tội’ là sẽ được ‘trả tự do’ ngay.

“Không có lửa làm sao có khói”, đúng không? Hễ ở đâu có hình phạt, thì ở đó chắc chắn có tội lỗi. Ông hãy xem lại mình đi. Chắc chắn là có gì đó trục trặc trong mối quan hệ của ông với Đức Chúa Trời rồi. Hãy nhìn vào số phận của mấy cái cây bị trốc gốc, mấy cái mạng nhện mong manh kia mà lo nhận tội đi, để tránh kết cuộc như thế.

Trong lời đối đáp, Gióp thừa nhận rằng Đức Chúa Trời là toàn hảo, là công bình và là Đấng có toàn quyền sinh sát trên toàn cõi vũ trụ. Và ông vẫn tiếp tục bảo lưu quan điểm rằng mình vô tội. Thế nhưng, Gióp không hiểu được tại sao mình bị hoạn nạn. Điều này khiến ông vô cùng bối rối, đến nổi tuyệt vọng.

“Tôi đã phạm TỘI GÌ?” là câu hỏi mà Gióp chất vấn các bạn mình và cả chính Chúa, nhưng ông không bao giờ nhận được câu trả lời. Điều này dạy chúng ta điều gì?

Đôi khi, Đức Chúa Trời dường như lánh mặt khỏi chúng ta. Chúa hoàn toàn im lặng ngay cả đối với những người công bình, tử tế nữa.

Trong những trường hợp như thế, nếu phải tư vấn cho những người đang ở trong cơn khủng hoảng vì gặp phải hoạn nạn lớn, chúng ta đừng cố gắng đi tìm nguyên nhân của sự việc như những người bạn của Gióp. Sẽ không tìm được câu trả lời đâu.

Cũng đừng cố gắng khích lệ người ấy rằng thì là hãy coi như … không có gì xảy ra; rằng của đi thay người; rằng đó là phước; … Vâng, đừng làm như thế. Đừng định tội họ, đừng truy tìm nguyên nhân, cũng đừng có khích lệ ‘nạn nhân’ bằng những lời … vô cảm, nếu không muốn nói là vô duyên như thế.

Nếu đã không biết nguyên nhân, mà thật sự thì chúng ta không biết, trong những trường hợp như thế, thì hãy mộc mạc ri nè: “Thật sự thì tôi cũng không hiểu tại sao. Và cũng đã từng có những giai đoạn tương tự thế này xảy ra trong đời sống của một số vị thánh mà Kinh Thánh ký thuật lại. Gióp là một người trong số đó. Đôi khi, Đức Chúa Trời dường như ẩn mặt Ngài khỏi chúng ta, vì một lý do gì đấy mà chúng ta không thể hiểu được”.

Nếu phải nói thì chỉ chừng đó là đủ. Ít nhưng mà hiệu quả lắm đấy.

“Thưa anh em, hãy noi gương chịu khổ và kiên nhẫn của các nhà tiên tri, là những người đã nhân danh Chúa mà nói. Nầy, chúng ta gọi những người kiên định là có phước. Anh em đã nghe nói về sự kiên định của Gióp, và thấy được mục đích của Chúa; vì Chúa đầy lòng xót thương và nhân từ” (Gia-cơ 5: 10-11)

ĐÃ ĐAU CÒN ĐÁNH

Gióp 4-7 

Trong phần cuối màn dạo đầu của trường ca “Khổ Bởi Vì Đâu?” đã xuất hiện ba người bạn của Gióp là Ê-li-pha, Binh-đát và Sô-pha. Từ xứ mình, họ hẹn nhau đến Út-xơ để chia buồn và an ủi Gióp. Tình bạn của họ là rất đáng trân trọng.

Bảy ngày đêm ròng rả, họ ngồi im lặng bên cạnh Gióp, giữa bụi tro và mùi tanh hôi bởi ung nhọt từ thân thể bạn của mình. Sự hiện diện và sự im lặng của họ thật sự đã an ủi Gióp rất nhiều. Đây là bài học quý báu cho chúng ta khi giúp đỡ những người trong cơn hoạn nạn, nhất là khi họ mất mát người thân. Họ cần sự hiện diện của chúng ta hơn là lời khuyên của chúng ta.

Đối với những người đang đau khổ vì mất người thân thì mọi cố gắng để khuyên giải nhiều khi trở nên vô nghĩa và thậm chí có tác dụng ngược. Hãy im lặng bên cạnh họ, có thể ôm lấy họ, nắm lấy tay họ hay có thể khóc cùng họ.

Ba người bạn của Gióp đã làm được điều đó suốt 7 ngày đêm. Thế nhưng sang ngày thứ 8, khi Gióp phá vỡ sự yên lặng bằng những lời ‘rên rỉ, ỉ ôi’, thì cả ba người này đã lần lượt bước ra sân khấu để … ‘đối thơ’ với Gióp! Cuộc đối thơ này, kéo dài liền tù tì từ chương 4 đến chương 31. Thôi thì đủ cung bậc tình cảm, và … ‘kính thưa’ các thể loại thi ca. Lúc rất nhẹ nhàng lịch sự, nhưng không ít lần cũng đốp chát ra trò.

Ba người bạn này đại diện cho ba quan điểm khác nhau về hoàn cảnh đau buồn của Gióp. Ê-li-pha, vị diễn giả chủ chốt, là người đầu tiên đáp trả … tiếng kêu la của Gióp. Quan điểm của Ê-li-pha hoàn toàn dựa trên kinh nghiệm hiểu biết cá nhân.

Một cách rất lịch sự, sự suy luận của Ê-li-pha bắt nguồn từ nhận định chung rằng, mọi người đều bất toàn trước một Đức Chúa Trời toàn hảo. Và, mọi đau khổ là do tội lỗi mà ra. Chuẩn quá còn gì nữa. Thế nhưng, trong trường hợp của Gióp, thì ‘ní nuận’ này lại cần phải ... chỉnh.

Anh chị em thân mến, khi thấy người khác gặp hoạn nạn ta thường nhận định như thế nào? Hẳn nhiên, nếu là bạn bè, thân thích thì ta đến thăm, an ủi, giúp đỡ rồi. Nhưng tiếp theo là gì: phải chăng ta khuyên họ xét mình, xem có tội lỗi nào không hay bóng gió xa gần rằng, “chắc cũng có gì kín giấu mới thế chớ không thì …”?

Dĩ nhiên, như đã đề cập trong ngày hôm qua rằng, có một số hoạn nạn là hậu quả của tội lỗi, nhưng không phải hoạn nào cũng từ tội lỗi mà ra. Tiếc thay, quan điểm của Ê-li-pha hiện vẫn đang ở địa vị thống soái trong nhận định của con người. Đó là lý do mà nhiều Mục sư, hay lãnh đạo hội thánh khi nghe tin một thành viên trong hội thánh của mình vừa bị cướp hay bị trộm thì liền có ý nghĩ rằng, “chắc là trộm cắp phần mười gì rồi đây”. Đấy điển hình thôi, chớ còn muốn tìm ví dụ minh họa cho quan điểm này thì hơi bị nhiều quanh ta đấy. He he.

Đến với người bị hoạn nạn mà ‘thủ’ sẵn quan điểm đầy tính định tội của Ê-li-pha như thế này thì chỉ có thể là ủi, tức là húc người ta, chớ không thể an.

Thế thì, đừng vội kết tội người khác, hỡi anh chị em, khi mình chưa xem xét đầy đủ tất cả các dữ kiện. Kinh Thánh dạy chúng ta “hãy mau nghe, chậm nói, và chậm giận” (Gia-cơ 1: 19). Đây là một bài học có giá trị cho công tác khuyên bảo hay tư vấn cho người khác, đặc biệt là cho những người đang phải chịu khổ đau.

Có tình huống hiện tại nào mà anh chị em được mời làm trọng tài phân xử không? Trước hết, hãy dành thời gian thích đáng để xem xét mọi khía cạnh liên quan đã nhé. Và chỉ sau khi suy xét, cân nhắc mọi dữ kiện trong sự cầu nguyện thì mới nên đưa ra kết luận hay lời khuyên.

Nghe này, không ai khuyên bảo đầy ‘khí thế’ cho bằng một người … dốt! Nhớ đấy.

HỌA VÔ ĐƠN CHÍ

Gióp 1-3

Chúng ta bắt đầu chạm đến phần Thi Ca trong Thánh Kinh Cựu Ước. Bắt đầu là sách Gióp, sách đề cập đến chủ đề ‘hot’ muôn thuở: “Khổ Bởi Vì Đâu?”

Trừ 2 chương đầu và phần cuối cùng của chương cuối (42) được viết ở thể văn kể chuyện, còn lại 39 chương, đều là thơ … ráo trọi. Vì có quá nhiều thơ nên có khi phải gọi sách Gióp là trường ca – trường ca “Khổ Bởi Vì Đâu?” mới oách. He he.

Cũng như 4 sách còn lại thuộc nhóm Thi Ca (hay Văn Thơ theo cách gọi cũ), sách Gióp thuộc dạng dễ đọc, nhưng không dễ hiểu. Thơ mà. Răng lọa rứa?

Trước hết, ngôn ngữ thơ không là một với ngôn ngữ văn xuôi. Đã là thơ mà cái gì cũng nghĩa đen tuốt tuồn tuột, tất tần tật thì có mà … đốt sách. He he.

Thêm nữa, thơ ca Do Thái không có vận cước hoặc vần điệu như thơ tiếng Việt, nên nó cứ … ngang phè ra. Nó gồm những câu đối nhau, hoặc những âm tiết của tư tưởng. Cùng một tư tưởng được lặp lại bằng lời khác nhau, lời thứ hai mâu thuẫn với lời thứ nhất, hoặc đưa lời thứ nhất lên tuyệt điểm, làm thành những đoạn ca đồng nghĩa hoặc đối nghĩa. (Sơ lược thế nhé. Khi nào vào sâu, sẽ ‘điểm mặt’ từng thể loại thơ)

Ba chương Kinh Thánh hôm nay giới thiệu cho chúng ta một câu chuyện người thật, việc thật. Gióp – một điền chủ giàu ơi là giàu, và là một người “trọn vẹn và ngay thẳng, kính sợ Đức Chúa Trời và tránh xa điều ác” (1:1) Thế nhưng, một ngày kia tai họa dồn dập trút xuống gia đình ông và chính cá nhân ông. Gióp bị mất sạch sẽ: con cái, của cải, sức khỏe.

Gióp thì không biết: “Khổ Bởi Vì Đâu” nhưng người đọc chúng ta thì biết. Hai chương đầu tiên của sách đã hé lộ cho chúng ta biết đôi điều về những cuộc đối thoại trên trời, giữa Đức Chúa Trời và Satan. Do đó, ngay từ đầu quan điểm rằng mọi khổ nạn chắc chắn có liên quan đến tội lỗi cần phải được loại bỏ. Vâng, hẳn nhiên, đây đó trong Kinh Thánh có chỉ ra những trường hợp khổ nạn liên quan đến tội lỗi nhưng không phải tất cả mọi khổ nạn đều do tội lỗi mà ra.

Satan (nghĩa đen là kẻ kiện cáo) vu rằng, Gióp thuộc loại ‘tín đồ vì … bánh’, tức là thờ Chúa để được phước hạnh vật chất mà thôi. “Một khi mất hết mấy thứ phước này xem, nó chửi Chúa cho coi”. Đúng là luận điệu của thế lực thù địch.

Hiệp một, Gióp mất hết tài sản và con cái nhưng Satan thua nhục luôn vì Gióp vẫn kiên định tôn thờ Chúa. Hiệp hai, Gióp bị chứng u ác hành hạ khắp thân thể, vừa ngứa vừa nhức, khốn khổ tột bậc nhưng những lời vu cáo của Satan về Gióp đã bị phơi bày. Gióp vẫn kiên định đức tin mình nơi Đức Chúa Trời và không hề phạm tội. 

Dầu không hiểu tại sao tai họa lại dồn dập đến với mình và gia đình mình như thế, nhưng phản ứng đầu tiên của Gióp, trong sự đau đớn tột cùng là thờ phượng Chúa. Gióp không chạy vòng vo để tìm kiếm nguyên nhân hay tìm một ai đó đổ lỗi. Ông xem tất cả những điều đó đến từ tay Đức Chúa Trời, và ông thờ phượng Ngài. Thật không phải dễ dàng để thờ phượng Chúa trong hoàn cảnh như thế, nhưng Gióp đã làm được.

“Gióp bèn chỗi dậy, xé áo mình, và cạo đầu, đoạn sấp mình xuống đất mà thờ lạy, và nói rằng: Tôi trần truồng lọt khỏi lòng mẹ, và tôi cũng sẽ trần truồng mà về; Đức Giê-hô-va đã ban cho, Đức Giê-hô-va lại cất đi; đáng ngợi khen danh Đức Giê-hô-va! Trong mọi sự ấy, Gióp không phạm tội, và chẳng nói phạm thượng cùng Đức Chúa Trời.” (1: 20-22)

Giá mà chúng ta học được rằng, khi gặp cơn khủng hoảng nào đó thì phản ứng cần có đầu tiên là hãy cầu nguyện với Đức Chúa Trời. Chính Ngài là đối tượng mà người đang gặp khủng hoảng cần phải ra mắt trước hết.

Sự vu khống của Satan đối với Gióp đã bị thất bại. Lòng tin tưởng của Đức Chúa Trời đặt nơi Gióp được chứng minh là đúng. Gióp không phạm tội cùng Chúa, ông giữ vững đức tin của mình. Nhưng chính đức tin đó giờ đây lại trở thành nan đề lớn nhất trong tất cả những nan đề của ông.

Gióp biết chắc rằng mình tin kính Chúa, mình không phạm tội, và ngay các con của ông cũng đã được dâng tế lễ chuộc tội vừa xong. (Vì hôm xảy ra tai họa là nhằm ngày đầu tuần lễ, nên chúng đang tập trung tại nhà người anh Cả –  1: 13). Thế nhưng, ông không hiểu được tại sao điều này lại xảy ra. Đức tin của ông nơi sự công chính và tốt lành của Đức Chúa Trời đang bị thử thách.

Nói cách khác, Gióp đang đối diện với sự cám dỗ để nghi ngờ rằng Đức Chúa Trời không thật sự tốt lành và Đức Chúa Trời không thật sự công chính như từ trước đến nay ông vẫn tin.

Đây là những gì đang tranh chiến dữ dội trong ông, đang khi phải chịu đau nhức bởi bệnh tật tại một nơi dành cho những người phung bên ngoài thành phố.

Và tại nơi đó, sau những ngày nín lặng chịu đựng, Gióp đã thét lên 4 lần câu hỏi “Tại sao?” (3: 11, 12). Nhưng hoàn toàn không có lấy một câu trả lời.

Có khi nào, bạn đã hỏi Chúa câu hỏi “Tại sao” khi trong đau đớn, tủi hờn, uất hận, mất mát chưa?

Còn nhiều bài học trong 3 chương Kinh Thánh hôm nay mà ta có thể nhận lãnh nhưng vì ‘thời lượng không cho phép’ nên đành phải hẹn đến … sáng mai.

Trước khi tạm nghỉ, xin hãy cùng đọc lại ‘còm-men’ (comment) thứ nhất mà Chúa viết về Gióp:“Nơi thế gian chẳng có người nào giống như nó, vốn trọn vẹn và ngay thẳng, kính sợ Đức Chúa Trời, và lánh khỏi điều ác” (1:8). Còn đây là còm thứ 2: “Trên đất chẳng có ai giống như người, vốn trọn vẹn và ngay thẳng, kính sợ Đức Chúa Trời, và lánh khỏi điều ác; lại người bền đỗ trong sự hoàn toàn mình” (2:3).

Nếu một lúc nào đấy Đức Chúa Trời nói về bạn với một ai đó, liệu Chúa có thể tự hào như khi nói về Gióp trước mặt kẻ chuyên kiện cáo là Satan không?